5-wolność: Wola, Autonomia

Autonomia i wolność woli

pojęcie wolności jest centralnym pojęciem normatywnym i metafizycznym w filozofii Kanta. Wolność wyboru i działania od przymusu ze strony sił zewnętrznych, ale także od własnych skłonności, co można osiągnąć nie poprzez eliminację skłonności, co nie jest możliwe dla ludzi, ale poprzez podporządkowanie skłonności regułom rozumu i jego żądaniu uniwersalności, które Kant ostatecznie nazywa „autonomią”, „własnością woli, przez którą jest ona prawem dla siebie samego” (G 4, 440), jest wartością ostateczną dla Kanta, jedyną wartością, która może być celem samym w sobie i ma godność ponad wszelką cenę (4:440).435-6). Wolność woli, zdolność do spontanicznego inicjowania działania, niezależnie od determinacji przez same prawa natury, tak aby każdy czynnik ludzki miał zdolność do działania zgodnie z prawem moralnym, bez względu na to, co mogłoby się wydawać przewidywane przez całą jej wcześniejszą historię, jest dla Kanta tylko logiczną możliwością w filozofii teoretycznej, ale nieuniknionym postulatem czystego rozumu praktycznego, „koniecznym warunkiem … pełnego wypełnienia prawa moralnego” (PracR 5, 132). Dla Kanta relacja między tymi dwoma pojęciami: autonomią jako naszą ostateczną wartością i wolnością woli jako naszą ostateczną właściwością metafizyczną, choć można ją uznać jedynie ze względów praktycznych, jest co najmniej intymna-bezwarunkowe prawo moralne, które nakazuje nam przede wszystkim zachowanie i promowanie wolności działania „jest jedynie samoświadomością czystego rozumu praktycznego, który jest identyczny z pozytywnym pojęciem wolności” (5, 29) – chociaż jego pogląd na to, co zrobić z tą tożsamością, nie jest stabilny.