Fizyczne późne efekty u dorosłych chorych na raka
streszczenie: obecnie w USA żyje prawie 12 milionów chorych na raka, a osoby te są narażone na długotrwałe fizyczne powikłania leczenia. Chociaż opracowanie mniej toksycznych metod leczenia, takich jak terapie celowane, pomaga zmniejszyć ryzyko efektów fizycznych u poszczególnych osób, które przeżyły, bezwzględny ciężar fizycznych powikłań u osób, które przeżyły raka, rośnie ze względu na rosnącą liczbę osób, które przeżyły raka, w połączeniu z trendami demograficznymi i zdrowotnymi, takimi jak starzenie się populacji. W przypadku osób, które przeżyły raka, bezpośrednie skutki ekspozycji na raka i leczenie zbiegają się z istniejącymi wcześniej czynnikami ryzyka, takimi jak wiek, choroby współistniejące, dziedziczność i czynniki stylu życia, aby zwiększyć ryzyko powikłań fizycznych. Pielęgniarki onkologiczne mają do odegrania kluczową rolę w przetrwaniu raka. W tym artykule przedstawimy przegląd fizycznych skutków raka i jego leczenia u osób, które przeżyły raka, zidentyfikujemy zasoby, które pomogą w zarządzaniu i podkreślimy strategie integracji opieki nad rakiem i Edukacji w praktyce klinicznej.
obecnie w Stanach Zjednoczonych mieszka prawie 12 milionów osób, które kiedykolwiek otrzymały diagnozę raka. Liczba ta rośnie, po niedawnej aktualizacji do około 11,9 mln z wcześniejszych szacunków około 10,8 mln osób, które przeżyły raka. Połowa wszystkich mężczyzn i jedna na trzy kobiety zostanie zdiagnozowana z rakiem w ich życiu, z największym obciążeniem jest w późniejszym życiu; jeden na siedmiu Amerykanów w wieku 65 lat i starszych ma przeszłą lub obecną diagnozę raka.
pomimo tradycyjnej definicji raka jako jednostki „od momentu diagnozy, poprzez równowagę jego życia”, przetrwanie raka jest coraz częściej uznawane za odrębną fazę opieki nad rakiem, która następuje po pierwotnym leczeniu i jest obarczona wyraźnymi zagrożeniami fizycznymi i psychospołecznymi. Konsekwencje raka i jego leczenia stanowią ogromne wyzwanie dla osób, które przeżyły, ich rodzin i ich pracowników służby zdrowia. Pielęgniarki onkologiczne odgrywają kluczową rolę w kształceniu osób, które przeżyły na temat skutków fizycznych i psychospołecznych oraz interweniowaniu w celu zapobiegania i minimalizowania ich wpływu na życie jednostek.
długotrwałe i późne efekty są szeroko definiowane jako konsekwencje raka i jego leczenia, które manifestują się w trakcie lub po leczeniu raka i utrzymują się po zakończeniu leczenia. Ten artykuł koncentruje się na różnorodnych fizycznych późnych skutkach, które wahają się od specyficznych następstw, takich jak zaćma wywołana radioterapią do wielosystemowych konsekwencji przedwczesnej menopauzy wywołanej chemioterapią, w tym objawów menopauzy, utraty kości i potencjalnych efektów sercowo-naczyniowych.
Ten artykuł zapewnia praktyczne podejście do późnych efektów fizycznych, koncentrując się na 1) ekspozycji na leczenie raka (tj. chirurgii, chemioterapii, radioterapii itp.) i 2) ich wpływ na układy organizmu, biorąc pod uwagę czynniki modyfikujące, takie jak wiek, współwystępowanie i diagnostyka raka. Chociaż skąpe badania i wytyczne dotyczące badań przesiewowych, zapobiegania i zarządzania późnymi skutkami pozostają istotnymi barierami dla optymalnej opieki nad rakiem, podkreślono strategie włączania najlepszych dostępnych dowodów do praktyki pielęgniarskiej.
potencjalne późne efekty według układu organizmu
układ sercowo-naczyniowy
układ sercowo-naczyniowy stanowi przykład do zrozumienia potencjalnych efektów leczenia raka, zwłaszcza chemioterapii i radioterapii, które mogą prowadzić do późnych efektów sercowo-naczyniowych. Jednym z najpoważniejszych późnych skutków chemioterapii antracyklinami i cisplatyną jest kardiotoksyczność, która zazwyczaj przedstawia się jako kardiomiopatia, z klinicznymi objawami zastoinowej niewydolności serca. Skumulowana dawka, schemat podawania, równoczesne napromienianie śródpiersia, istniejąca wcześniej choroba serca, Płeć żeńska i wiek młodych (< 18 lat) lub starszych (> 70 lat) zwiększają ryzyko. Skumulowane dawki 550 mg / m2 pc.są związane z kardiotoksycznością u dorosłych. Pacjenci leczeni cisplatyną i bleomycyną z powodu guzów zarodkowych jąder są narażeni na ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego, zwiększenia masy ciała i podwyższonego profilu lipidowego.
radioterapia w obszarze obejmującym serce, takim jak promieniowanie śródpiersia, nadaje ryzyko kardiotoksyczności, która jest zwykle opóźniona i może objawiać się jako choroba osierdziowa, zastawkowa, mięśnia sercowego lub choroba niedokrwienna serca lata po leczeniu. Przyspieszenie choroby wieńcowej może również wystąpić, w wyniku dusznicy bolesnej i zawału mięśnia sercowego. Niedawny przegląd dowodów sugeruje sposoby monitorowania i leczenia opóźnionych skutków leczenia raka u dorosłych.
układ płucny
zapalenie płuc i zwłóknienie płuc są najczęstszymi późnymi objawami płuc. Uszkodzenie płuc może wynikać z chemioterapii, radioterapii i nawracających zakażeń układu oddechowego u pacjentów z immunosupresją, zwłaszcza po przeszczepieniu szpiku kostnego. Leki alkilujące (głównie busulfan), nitrozoury (np. lomustyna i karmustyna) i bleomycyna są związane z zwłóknieniem płuc. Włóknienie płuc jest najczęstszym rodzajem uszkodzenia płuc wynikającego z radioterapii, chociaż występuje również obturacyjna choroba płuc. Uszkodzenie płuc jest bardziej prawdopodobne przy wyższych dawkach promieniowania i większych polach płucnych. Radioterapia może nasilać długotrwałą toksyczność wywołaną chemioterapią. Łagodne wysięki opłucnej zgłaszano lata po radioterapii płaszczem.
układ hormonalny
potencjalne skutki endokrynologiczne raka i jego leczenia obejmują uszkodzenie osi podwzgórzowej przysadki (HPA), toksyczność gonad i niedoczynność tarczycy. Promieniowanie do czaszki lub nosogardzieli może uszkodzić HPA, powodując wtórną niewydolność gonad. Podnormalne poziomy hormonu luteinizującego, hormonu folikulotropowego i czynnika hamującego prolaktynę stwierdzono u mężczyzn i kobiet leczonych na guzy głowy i szyi z 4000–7800 cGy promieniowania, co prowadzi do nieregularnych miesiączek, niskiego poziomu testosteronu, zmniejszonego libido i impotencji.
toksyczność gonad może wynikać z operacji chirurgicznych, radioterapii, chemioterapii i (lub) terapii hormonalnej. Obustronne jajowodu u kobiet przedmenopauzalnych prowadzi do nagłego wystąpienia menopauzy i związanych z tym konsekwencji, w tym niepłodności, szybkiego wystąpienia utraty masy kostnej i objawów menopauzy, zazwyczaj bardziej dotkliwe niż w przypadku naturalnej menopauzy. Radioterapia miednicy i ablacja jajników z agonistami hormonu uwalniającego hormon luteinizujący mają podobne konsekwencje.
chemioterapia ma również działanie gonadotoksyczne, zwłaszcza środki alkilujące, takie jak cyklofosfamid. Wyższa dawka środka alkilującego i zaawansowany wiek w czasie leczenia są największymi czynnikami ryzyka braku miesiączki związanej z chemioterapią (CRA) i przedwczesnej menopauzy.
CRA jest powszechne u kobiet przedmenopauzalnych z rakiem piersi, a algorytmy są dostępne, aby pomóc przewidzieć ryzyko na podstawie wieku i schematu chemioterapii. Dostępne są wytyczne dotyczące oceny i leczenia niepłodności i zdrowia kości u chorych na raka, dwóch z najbardziej istotnych klinicznie konsekwencji hipogonadyzmu zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet.
u mężczyzn uszkodzenie nabłonka zarodkowego jądra może być spowodowane czynnikami alkilującymi lub promieniowaniem. Uszkodzenie komórek Leydiga jest niezwykłe; w ten sposób produkcja testosteronu i rozwój pokwitania zwykle nie mają wpływu. Uszkodzenie jąder azoospermą występuje najczęściej po mechloretaminie, cyklofosfamidach, arabinozydzie cytozyny oraz wysokich dawkach cisplatyny i etopozydu. Skumulowane dawki cyklofosfamidu > 7,6 do 9 gramów wiążą się z najwyższym ryzykiem niepłodności. Jądra są bardzo wrażliwe na promieniowanie. Dawka progowa wymagana do uszkodzenia nabłonka zarodkowego wynosi zaledwie 3-4 Gy. Wreszcie, mężczyźni leczeni terapią deprywacją androgenów w przypadku raka prostaty doświadczają objawów hipogonadyzmu, w tym utraty kości i powinni być monitorowani pod kątem osteopenii lub osteoporozy.
Tabela 1: neurotoksyczność obwodowa związana z chemioterapią, ototoksyczność
(w tym
związki platyny
Antymitotyki (taksany, iksabepilon)
alkaloidy Vinca
ototoksyczność
(w tym tinnitus, hearing loss)
X
Sensory Neuropathy
X
X
X
Motor Neuropathy (weakness, foot drop, gait disturbance)
X
Cranial Neuropathy (vocal cord paralysis, jaw pain, optic neuropathy)
X
Optic Neuropathy
X
X (rare)
Autonomic Neuropathy (postural hypotension, constipation, bladder dysfunction)
X
X
Neuromuscular System
A variety of neuromuscular late effects may result from cancer treatment. Należą do nich zespoły mięśniowo-szkieletowe i bólowe, jak opisano poniżej, a także neuropatie obwodowe i ośrodkowe, które są jednymi z najczęstszych długoterminowych powikłań leczenia (patrz Tabela 1). Chemioterapia i leki biologiczne, takie jak interferon alfa, mogą powodować neurotoksyczność obwodową, zwłaszcza związki platyny (cisplatyna, karboplatyna), alkaloidy vinca (winkrystyna , winblastyna) i leki przeciwzakrzepowe (docetaksel, paklitaksel, iksabepilon), chociaż szacunki częstości występowania i występowania są bardzo różne. Tabela 1 podsumowuje neurotoksyczność obwodową związaną z każdą klasą.
neuropatia obwodowa występuje najczęściej, ale może wystąpić neuropatia autonomiczna (tj. niedociśnienie ortostatyczne, zaburzenia przewodzenia serca i zaparcia), toksyczność siatkówki i uszkodzenie nerwu wzrokowego. Neurotoksyczność zwykle rozwija się podczas aktywnego leczenia, ale może nie być w pełni odwracalna, a wynikający z tego ból i zaburzenia czucia mogą utrzymywać się w nieskończoność.
neuropatia obwodowa obejmuje zarówno neuropatię czuciową, jak i ruchową. Neuropatia czuciowa jest bardziej powszechne, i objawia się albo pozytywne (TJ parestezje lub dysestezje) lub negatywne objawy (TJ utrata czucia; zmniejszone uczucie wibracji, propriocepcja lub równowaga; i utrata głębokich odruchów ścięgnistych). Neuropatia ruchowa obejmuje osłabienie, spadek stóp i zaburzenia chodu. Czynniki ryzyka neurotoksyczności obejmują wzrost wieku, większą skumulowaną dawkę leku, leczenie skojarzone (zwłaszcza Platinum plus taksany), szybkość infuzji i prawdopodobnie istniejące wcześniej lub dziedziczne neuropatie.
leczenie neuropatii koncentruje się na zarządzaniu bólem za pomocą opioidów, leków przeciwdrgawkowych i trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych, poprawy funkcji poprzez terapię fizyczną i zajęciową oraz ćwiczenia fizyczne oraz promowanie bezpieczeństwa poprzez edukację pacjenta. Suplementy diety i miejscowe leki przeciwbólowe nie są konsekwentnie skuteczne i nie ma wyraźnych zabiegów zapobiegawczych.
funkcje poznawcze
chociaż neuropsychologiczne konsekwencje leczenia raka u dzieci były jednymi z pierwszych późnych efektów, które należy zidentyfikować, efekty poznawcze u dorosłych dopiero niedawno zyskały coraz większą uwagę; w 2003 r.zorganizowano krajowe warsztaty poświęcone temu zagadnieniu, a w 2003 r. przeprowadzono wystarczająco dużo badań, aby uzasadnić metaanalizę. Oba potwierdzają kluczowe wnioski poparte kolejnymi badaniami, że 1) dysfunkcja poznawcza jest większa u pacjentów z rakiem, którzy otrzymują chemioterapię w porównaniu zarówno z tymi, którzy nie otrzymują, jak i zdrowymi kontrolami, 2) efekty występują w części populacji pacjentów z rakiem i 3) efekty są zazwyczaj subtelne, ale mogą mieć głęboki wpływ na postrzeganą funkcję i jakość życia.
deficyty są najbardziej konsekwentnie obserwowane w funkcjonowaniu wykonawczym, pamięci werbalnej, szybkości przetwarzania informacji, uwagi i uczenia się, z podobnymi dziedzinami dotkniętymi hormonalną terapią raka piersi i prostaty. Wyższa dawka chemioterapii jest czynnikiem ryzyka zaburzeń poznawczych, a predyspozycje genetyczne mogą odgrywać rolę. Poznawcze następstwa radioterapii czaszkowej mogą być głębsze, zwłaszcza opóźnione efekty występujące> 6 miesięcy po leczeniu, które wahają się od objawów rozproszonego uszkodzenia istoty białej (tj. łagodnego zmęczenia, znacznej utraty pamięci lub otępienia) do martwicy ogniskowej z drgawkami, zwiększonego ciśnienia wewnątrzczaszkowego i efektów neuroanatomicznych.
ocena funkcji poznawczych jest trudna, bez wyraźnie skutecznych interwencji w profilaktyce lub leczeniu. Kilka z nich jest obiecujących, w tym strategie naprawcze i kompensacyjne mające na celu wzmocnienie dotkniętych nimi umiejętności i ułatwienie adaptacji, a psychostymulatory poprawiają uwagę, czas reakcji i uczenie się w innych środowiskach.
objawy mięśniowo-szkieletowe i zespoły bólowe
operacja i radioterapia mogą prowadzić do późnych objawów mięśniowo-szkieletowych. Zespół bólowy po wycięciu (PMPS) i zespół bólowy po torakotomii są częstymi efektami pooperacyjnymi i prowadzą do długotrwałego przewlekłego bólu u około 20% i 30% osób, które przechodzą te odpowiednie procedury, chociaż wskaźniki są zmienne. PMPS może również wystąpić po lumpektomii i rozwarstwienie pachowe.
Jeśli objawy mają opóźniony początek, należy rozważyć nawrót choroby. Oba stany prowadzą do bólu neuropatycznego w skórze otaczającej bliznę chirurgiczną, ale często rozciągają się na ramię, pachę i ramię. Inne zjawiska (np. odczucia fantomowe piersi, zamrożone ramię) mogą wynikać z operacji i/lub radioterapii. Czynniki ryzyka PMPS obejmują przedoperacyjne zaburzenia psychospołeczne i chirurgię rekonstrukcyjną. Leczenie obejmuje miejscowe kapsaicyny i lidokainy, trójpierścieniowe i inne leki przeciwdepresyjne (wenlafaksyna), gabapentyna, opioidowe leki przeciwbólowe i fizykoterapii.
Lymphatic System
Lymphedema jest nieprawidłowe nagromadzenie bogate w białko płynu powodując locoregional objawy pełności i bólu, klinicznie jawny obrzęk i reaktywne zapalenie i zwłóknienie. Wynika to z leczenia nowotworów, które uszkadzają układ limfatyczny (chirurgia i radioterapia), a początek może być opóźniony o wiele lat po rozpoznaniu. Obrzęk limfatyczny jest najczęściej po rozwarstwienie pachowe lub radioterapii raka piersi (stawki 4% do 49%), ale występuje również po rozwarstwienie węzłów pachwinowych i/lub radioterapii i po rozwarstwienie szyi i/lub radioterapii.
Lymphedema przejawia się w części ciała lub kończyny odprowadzane przez dotkniętych węzłów chłonnych, na przykład, ramię, pachy, lub piersi / klatki piersiowej ściany po rozwarstwieniu pachowym. Czynniki ryzyka obejmują otyłość, uraz lub infekcję, połączoną radioterapię i chirurgię oraz bardziej rozległą operację; dlatego procedury węzła wartowniczego mogą zmniejszać ryzyko. Centra redukcji ryzyka na unikanie obrażeń i infekcji dotkniętych części ciała, jak szczegółowo przez Krajowy Lymphedema Network (NLN). Wczesna identyfikacja lymphedema jest kluczowa, i osoby skarżą się na ciężkości kończyn, ból, drętwienie, lub obrzęk powinien być skierowany do oceny. Kompletna terapia decongestive jest podstawą leczenia i składa się z wielowarstwowego bandażowania, masażu limfatycznego, ćwiczeń i konserwacji z odzieżą uciskową. Strona internetowa NLN wymienia certyfikowanych terapeutów lymphedema.
działanie na układ moczowo-płciowy
chemioterapia lub radioterapia mogą prowadzić do długotrwałej toksyczności dla dróg moczowych. Cyklofosfamid, ifosfamid i cisplatyna mogą uszkodzić nefrony i pęcherz moczowy. Zapalenie pęcherza moczowego; zmniejszona pojemność pęcherza i kurczliwość; zwłóknienie moczowodów, pęcherza moczowego i cewki moczowej; i zapalenie nerek są najczęściej zgłaszane. Krwotoczne zapalenie pęcherza moczowego z cyklofosfamidem może utrzymywać się po leczeniu, a ryzyko jest potęgowane przez jednoczesne promieniowanie ifosfamidu lub miednicy. Objawy działania moczowo-płciowego obejmują częste oddawanie moczu, pilność, stres i inne nietrzymanie moczu. Kliniczne objawy zapalenia nerek obejmują białkomocz, nadciśnienie, niedokrwistość i postępującą niewydolność nerek, a także mogą wystąpić w wyniku promieniowania, zwłaszcza w dawkach większych niż 2000 cGy i równoczesnego podawania leków zwiększających promieniowanie. Wskaźniki dysfunkcji pęcherza moczowego po radioterapii lub operacji raka prostaty są bardzo zmienne, ale mogą wystąpić u ponad połowy mężczyzn, podobnie jak zaburzenia wytrysku i erekcji. Rozwarstwienie węzłów chłonnych zaotrzewnowych może również powodować zaburzenia wytrysku.
wpływ na przewód pokarmowy
promieniowanie i środki chemioterapeutyczne zwiększające promieniowanie mogą mieć znaczący długotrwały wpływ na przewód pokarmowy (GI). Gdy w polu promieniowania, uszkodzenie ściany przełyku może prowadzić do owrzodzeń błony śluzowej i refluksu żołądkowo-przełykowego zaburzenia. Zaburzenia wchłaniania spowodowane zaburzeniami naczyniowymi i zmienioną aktywnością trawienną mogą wynikać z promieniowania. Uraz jelita po napromieniowaniu brzucha i miednicy zwykle występuje w ciągu 2 do 5 lat, ale może występować wiele lat później, prowadząc do zwiększonej aktywności jelit, zmniejszonej produkcji żółci i wchłaniania witaminy B12 i tłuszczu, krwawienia z przewodu pokarmowego, bólu brzucha lub miednicy, tworzenia przetoki i niedrożności.
chociaż chemioterapia może nasilać ostrą toksyczność radiologiczną przewodu pokarmowego, jej wpływ na późną toksyczność pozostaje słabo ustalony. Inhibitory pompy protonowej są obiecujące w profilaktyce i leczeniu uszkodzeń błony śluzowej spowodowanych leczeniem nowotworowym. Rzadziej występujące późne działania w obrębie przewodu pokarmowego obejmują zwłóknienie wątroby, marskość wątroby, nadciśnienie wrotne i okluzyjną chorobę wątroby.
głowa i szyja
po leczeniu ośrodkowego układu nerwowego mogą wystąpić wady wzroku i utrata słuchu. Zaćma była związana z napromieniowaniem czaszki i długotrwałym leczeniem kortykosteroidami. Retinopatia może wystąpić po napromieniowaniu oka, orbity, jamy nosowej, zatok przynosowych lub obszaru nosogardzieli, a pierwszy przejawia się zmniejszonym widzeniem. Chemioterapia i współistniejące choroby, takie jak cukrzyca, mogą zwiększać ryzyko. Chemioterapia może powodować odwracalne i nieodwracalne działanie na gałkę oczną. Zapalenie spojówek, zapalenie rogówki, retinopatia, krwotok siatkówki, zapalenie nerwu wzrokowego i niewyraźne widzenie są najczęściej zgłaszane.
ubytek słuchu, zwłaszcza w zakresie wysokich tonów, najczęściej występuje w przypadku cisplatyny. Leczenie skojarzone z promieniowaniem czaszki lub równoczesnym ifosfamidem zwiększa ryzyko, podobnie jak skumulowana dawka cisplatyny większa niż 600 mg/m2 pc. Nawracające zapalenie ucha środkowego, antybiotyki ototoksyczne i narażenie na hałas w wywiadzie również zwiększają ryzyko.
wtórne nowotwory złośliwe
osoby, które przeżyły raka, które otrzymały radioterapię lub chemioterapię, zwłaszcza leki alkilujące, są narażone na zwiększone ryzyko rozwoju wtórnych nowotworów złośliwych. Oprócz rodzaju i dawki otrzymanego leczenia, ryzyko zależy od czynników predysponujących, w tym narażenia środowiska (tytoń, dieta), narażenia hormonalnego i predyspozycji genetycznych. Ostra białaczka niesymfocytowa z powodu środków alkilujących jest najczęstszym drugim nowotworem złośliwym związanym z chemioterapią, chociaż występuje ostra białaczka limfocytowa, przewlekła białaczka szpikowa i zespół mielodysplastyczny. Mięsaki kości i tkanek miękkich są najczęstszym drugim nowotworem złośliwym po radioterapii. Okres opóźnienia może być tak krótki, jak 5 miesięcy, ale piki zachorowalności na 15-20 lat, i mogą wystąpić po dawkach w zakresie od 1000-8000 cGy.
Tabela 2: Wybrane wytyczne i zasoby dotyczące monitorowania i zarządzania leczeniem nowotworów późne efekty
Autor/Organizacja
wytyczne/zasoby
populacja docelowa
American Cancer Society (ACS)
wytyczne ACS dotyczące badań przesiewowych piersi
z MRI jako uzupełnieniem mammografii
osoby ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka piersi (w tym Nosiciele mutacji BRCA-1 i BRCA – 2, kobiety, które
otrzymały radioterapię klatki piersiowej w wieku od 10 do 30 lat)
American Society of Clinical
Oncology (ASCO)
problemy ze zdrowiem kości u kobiet z rakiem piersi
pacjenci z rakiem piersi
Asco
zalecenia dotyczące zachowania płodności u pacjentów z rakiem
dorośli pacjenci z rakiem
ASCO
przegląd dowodów klinicznych: Późne efekty kardiologiczne i płucne
dorośli pacjenci z rakiem
dziecięca Grupa onkologiczna
wytyczne dotyczące długoterminowej obserwacji
dzieciństwo, młodzież i Młodzi dorośli pacjenci z rakiem
National Comprehensive Cancer
Network (NCCN)
choroba Hodgkina / chłoniak (w tym sekcja monitorowania późnych efektów)
osoby, które przeżyły chorobę Hodgkina i chłoniaka
Krajowa Sieć Lymphedema
1) redukcja ryzyka Lymphedema
praktyki: Oświadczenie stanowisko
2) Lista zasobów certyfikowanych
lymphedema terapeutów
ocalałych z raka na ryzyko lymphedema
Oncology Nursing Society (Ons)
wprowadzenie dowodów w praktyce karty
dla neuropatii obwodowej
ocalonych z raka
inne guzy lite są związane z radioterapią, w tym raka skóry. Nieco nadmierna liczba guzów pęcherza moczowego, odbytnicy, macicy, kości i tkanki łącznej odnotowano u kobiet, które otrzymały promieniowanie z powodu raka ginekologicznego. Jedno z badań chłoniaka Hodgkina wykazało skumulowane ryzyko 17% drugiego raka 20 lat po leczeniu, przy czym 77% występuje w polu radiacyjnym lub przylega do niego, a rak tarczycy, płuc i piersi jest najczęstszy. Rak piersi jest najczęstszym guzem litym u kobiet leczonych radioterapią płaszcza przed ukończeniem 30 roku życia, a młodszy wiek i wyższa dawka zapewniają zwiększone ryzyko. Amerykańskie Towarzystwo Onkologiczne opublikowało niedawno wytyczne dotyczące badań przesiewowych MRI piersi, które obejmują kobiety leczone radioterapią klatki piersiowej w wieku od 10 do 30 lat.
implikacje dla praktyki pielęgniarskiej
różnorodność potencjalnych późnych efektów leczenia raka może wydawać się przytłaczająca, ale systematyczne podejście może ułatwić ocenę kliniczną i interwencję. Poprzez najpierw identyfikację, jakie zabiegi dana osoba otrzymała, a następnie rozważenie potencjalnego wpływu na każdy układ ciała, pielęgniarki mogą zidentyfikować potencjalne późne efekty, zapewniając podstawę do edukacji pacjentów i oceny klinicznej, zapobiegania i zarządzania.
na przykład 38-letnia kobieta z rakiem piersi leczona lumpektomią, rozwarstwieniem pachowym, radioterapią lewej piersi i chemioterapią opartą na antracyklinach jest najbardziej narażona na późne efekty w układzie sercowo-naczyniowym, hormonalnym, limfatycznym i mięśniowo-szkieletowym, a także wtórne nowotwory złośliwe (mięsak, rak skóry) w dziedzinie radioterapii. Ryzyko związane z chemioterapią brak miesiączki powinien prowadzić pielęgniarki do oceny i edukacji na temat objawów menopauzy, zdrowia kości, i obawy płodności.
Chirurgia daje ryzyko dla mięśniowo-szkieletowe efekty i lymphedema, które powinny kierować edukacji pacjenta i oceny pielęgniarstwa, ze skierowaniem do fizykoterapii, jak wskazano. Ryzyko kardiotoksyczności związanej z antracyklinami i potencjalnej kardiotoksyczności związanej z radioterapią powinno obniżyć próg oceny objawów sercowych, a pielęgniarka powinna edukować osoby, które przeżyły, na temat strategii zapobiegawczych (tj. diety, ćwiczeń fizycznych, kontroli lipidów) dla zdrowia układu sercowo-naczyniowego.
chociaż baza danych na temat monitorowania efektów późnych i interwencji jest ograniczona, dostępnych jest wiele zasobów, które pomogą w prowadzeniu praktyki klinicznej (patrz Tabela 2), z których wiele stanowi wytyczne oparte na konsensusie z paneli ekspertów. Wytyczne grupy onkologicznej dla dzieci organizują późne efekty według ekspozycji na leczenie i zalecają strategie oceny i poradnictwa zdrowotnego, uwzględniające czynniki ryzyka.
Chociaż istnieje niewiele wytycznych dotyczących przetrwania dorosłych, zasoby wzrosły w ciągu ostatnich 5 lat. Narzędzia internetowe mogą pomóc pielęgniarkom w kształceniu osób, które przeżyły, na temat ryzyka późnych efektów, takich jak plan opieki nad przetrwaniem OncoLife, a także rosnąca dostępność podsumowań leczenia.
wnioski
potencjalne późne efekty leczenia raka są liczne, ale powiązana wiedza jest ograniczona przez brak badań podłużnych badających częstość występowania, częstość występowania, korelaty, czynniki ryzyka i przebieg w czasie. Ponadto kilka randomizowanych badań dotyczyło najlepszych podejść do monitorowania i zarządzania późnymi skutkami u osób, które przeżyły raka. Klinicyści muszą zazwyczaj polegać na najlepszych ocenach i, jeśli są dostępne, na wytycznych opartych na konsensusie, aby kierować praktyką. Pielęgniarki odgrywają kluczową rolę w tym procesie poprzez edukację pacjentów, wczesną identyfikację i zarządzanie późnymi skutkami oraz skierowanie do odpowiednich specjalistów i dyscyplin.
Ten artykuł jest recenzowany tutaj:
Recenzja „physical Late Effects in Adult Cancer Survivors”
ujawnienia:
ujawnienie finansowe: Autorzy nie mają znaczących interesów finansowych ani innych relacji z producentami jakichkolwiek produktów lub dostawcami usług wymienionych w tym artykule.
1. National Cancer Institute: The Nation ’ s Investment in Cancer Research: Connecting the Cancer Community. Dostępne pod adresem:
http://plan.cancer.gov/pdf/nci_2009_plan.pdf
. [Dostęp 11 Lutego 2008]
2. National Cancer Institute: Estimated U. S. Cancer Prevalence. Dostępne pod adresem:
http://cancercontrol.cancer.gov/ocs/prevalence/prevalence.html
. [Dostęp 15 Stycznia 2008]
3. Hewitt M, Greenfield S, Stovall E: Od chorego na raka do ocalałego z raka: zagubiony w okresie przejściowym. Washington, DC, National Academies Press, 2006.
4. National Cancer Institute: About Survivorship Research: Survivorship Definitions. Dostępne pod adresem:
http://dccps.nci.nih.gov/ocs/definitions.html
. [Dostęp 15 Lutego 2008]
5. Heidenreich PA, Hancock SL, Lee BK, et al: bezobjawowa choroba serca po napromieniowaniu śródpiersia. J am Coll Cardiol 42 (4):743â749, 2003.
6. Clements i, Davis B, Wiseman G: skurczowe i rozkurczowe zaburzenia czynności serca wcześnie po rozpoczęciu leczenia doksorubicyną: Znaczenie płci i równoczesnego promieniowania śródpiersia. Nucl Med Commun 23 (6):521â527, 2002.
7. Strumberg D, Brugge S, Korn MW i in.: ocena długotrwałej toksyczności u pacjentów po chemioterapii opartej na cisplatynie z powodu nielinomatozy raka jądra. Ann Oncol 13(2):229â236, 2002.
8. Carver JR, Shapiro CL, Ng A, et al: American Society of Clinical Oncology clinical evidence review on the continuing care of adult cancer survivors: cardiac and pulmonary late effects.
J Clin Oncol 25(25):3991â4008, 2007.
9. Lipshultz SE, Lipsitz SR, Mone SM, et al: Płeć żeńska i dawka leku jako czynniki ryzyka późnego kardiotoksycznego działania doksorubicyny w leczeniu raka u dzieci. N Engl J Med 332(26):1738â1743, 1995.
10. Meinardi MT, Gietema ja, van der Graaf WT, et al: Cardiovascular morbidity in long-term survivors of metastatic testicular cancer. J Clin Oncol 18 (8):1725â1732, 2000.
11. McDonald s, Rubin P, Phillips TL, et al: uraz płuc z terapii nowotworowej: zespoły kliniczne, mierzalne punkty końcowe i potencjalne systemy punktacji. Int J Radiat Oncol Biol Phys 31 (5): 1187â1203, 1995.
12. Brusamolino E, lunghi F, Orlandi E i in.: leczenie wczesnej fazy choroby Hodgkina czterema cyklami ABVD, a następnie adiuwantową radioterapią: analiza skuteczności i długotrwałej toksyczności. Haematologica 85 (10):1032â1039, 2000.
13. Morrone N, Gama e Silva Volpe VL, Dourado AM, et al: obustronny wysięk opłucnowy spowodowany zwłóknieniem śródpiersia wywołanym radioterapią. Klatka 104 (4):1276â1278, 1993.
14. Samaan NA, Vieto R, Schultz PN, et al: dysfunkcja podwzgórza, przysadki i tarczycy po radioterapii głowy i szyi. Int J Radiat Oncol Biol Phys 8 (11):1857â1867, 1982.
15. Rutter MM, Rose SR: długotrwałe następstwa endokrynologiczne raka u dzieci. Curr Opin Pediatr 19 (4):480â487, 2007.
16. Stricker CT: endokrynologiczne skutki leczenia raka piersi. Semin Oncol Nurs 23 (1):55â70, 2007.
17. Bines J, Oleske DM, Cobleigh MA: funkcja jajników u kobiet przed menopauzą leczonych chemioterapią uzupełniającą z powodu raka piersi. J Clin Oncol 14 (5):1718â1729, 1996.
18. Petrek ja, Naughton MJ, Case LD, et al: Incidence, time course, and determinants of menstrual bleeding after breast cancer treatment: a prospektywne study. J Clin Oncol 24 (7):1045â1051, 2006.
19. Hillner BE, Ingle JN, Chlebowski RT, et al: American Society of Clinical Oncology 2003 update on the role of bisphosfonians and bone health issues in women with breast cancer.
J Clin Oncol 21(21):4042â4057, 2003.
20. Lee SJ, Schover LR, Partridge AH, et al: American Society of Clinical Oncology Recommendations for Fertility Preservation in Cancer Patients. J Clin Oncol 24 (18):2917â2931, 2006.
21. Sklar C: fizjologia reprodukcyjna i związana z leczeniem utrata produkcji hormonów płciowych. Med Pediatr Oncol 33 (1):
2â ” 8, 1999.
22. Rivkees SA, Crawford JD: the relationship of gonadal activity and chemotherapy-induced gonadal damage. J AM Med Assoc 259 (14):2123â2125, 1988.
23. Petersen PM, Hansen SW, Giwercman a i inni: zależne od dawki upośledzenie funkcji jąder u pacjentów leczonych chemioterapią opartą na cisplatynie z powodu raka zarodkowego. Ann Oncol 5 (4):355â358, 1994.
24. Kenney lb, Laufer MR, Grant FD, et al: wysokie ryzyko niepłodności i długotrwałego uszkodzenia gonad u mężczyzn leczonych wysokimi dawkami cyklofosfamidu w leczeniu mięsaka w dzieciństwie. Rak 91 (3):613â621, 2001.
25. Jesion P: Wpływ promieniowania na płodność u człowieka.
Br J Radiol 53(628):271â278, 1980.
26. Rowley MJ, Leach DR, Warner GA, et al: wpływ stopniowanych dawek promieniowania jonizującego na ludzkie jądra. Radiat Res 59(3):665â678, 1974.
27. Smith MR: osteoporoza związana z leczeniem u mężczyzn z rakiem prostaty. Clin Cancer Res 12 (20): 6315sâ6319s, 2006.
28. Visovsky C: neuropatia obwodowa wywołana chemioterapią. Cancer Invest 21 (3):439â451, 2003.
29. Polomano RC, Farrar JT: Pain and neuropathy in cancer survivors. Chirurgia, radioterapia i chemioterapia mogą powodować ból; badania mogłyby poprawić jego wykrywanie i leczenie. Am J Nurs 106 (3 Suppl):39â47, 2006.
30. Butler RW, Haser JK: Neurocognitive effects of treatment for childhood cancer. Mental Ret Dev Dis Res Rev 12 (3):184â191, 2006.
31. Tannock IF, Ahles TA, Ganz PA, et al: zaburzenia poznawcze związane z chemioterapią raka: sprawozdanie z warsztatów. J Clin Oncol 22(11):2233â2239, 2004.
32. Anderson-Hanley C, Sherman ML, Riggs R, et al: Neuropsychological effects of treatments for adults with cancer:
a meta-analysis and review of the literature. J Int Neuropsychologia Soc 9 (7):967â ” 982, 2003.
33. Wefel JS, Lenzi R, Theriault RL i in.: poznawcze następstwa chemioterapii adiuwantowej w standardowych dawkach u kobiet z rakiem piersi: wyniki prospektywnego, randomizowanego badania podłużnego. Rak 100(11):2292â2299, 2004.
34. Tchen N, Juffs HG, Downie FP, et al: funkcje poznawcze, zmęczenie, i objawy menopauzy u kobiet otrzymujących chemioterapię uzupełniającą raka piersi. J Clin Oncol 21 (22):4175â4183, 2003.
35. Schagen s, Muller m, Boogerd w i in.: zmiana funkcji poznawczych po chemioterapii: Prospektywne badanie podłużne u pacjentów z rakiem piersi. J Natl Cancer Inst 98(23):1742â1745, 2006.
36. Nail LM: zmiany poznawcze u chorych na raka. Nowotwory i leczenie nowotworów często powodują deficyty poznawcze, ale nie istnieją wytyczne dotyczące badań przesiewowych lub leczenia. Am J Nurs 106 (3 suppl):48â54, 2006.
37. Schagen SB, Muller MJ, Boogerd w, et al: Change in cognitive function after chemotherapy: a prospektywne badanie podłużne u pacjentów z rakiem piersi. J Natl Cancer Inst 98(23):1742â1745, 2006.
38. Ahles TA, Saykin AJ, Noll WW, et al: Związek genotypu APOE z wynikami neuropsychologicznymi u pacjentów z długotrwałym rakiem, którzy przeżyli leczenie chemioterapią standardową dawką. Psychoonkologia 12(6):612â619, 2003.
39. Laack NN, Brown PD: Cognitive sequelae of brain radiation in adults. Semin Oncol 31 (5):702â713, 2004.
40. Jung BF, Ahrendt GM, Oaklander AL, et al: Neuropathic pain following breast cancer surgery: Proposed classification and research update. Pain 104 (1-2):1â13, 2003.
41. Warren AG, Brorson H, Borud LJ, et al: Lymphedema: kompleksowy przegląd. Ann Plastic Surg 59 (4):464â472, 2007.
42. Karakousis CP: zabiegi chirurgiczne i obrzęk limfatyczny kończyny górnej i dolnej. J Surg Oncol 93 (2):87â91, 2006.
43. Lucci a, McCall lm, Beitsch PD, et al: surgical complications associated with sentinel lymph node dissection (SLND) plus axillary lymph node dissection compared with SLND alone in the American College of Surgeons Oncology Group Trial Z0011. J Clin Oncol 25 (24):3657â3663, 2007.
44. National lymphedema Network Medical Advisory Committee: lymphedema Risk Reduction Practices: a Position Statement of the National lymphedema Network. Dostępne w:
http://www.lymphnet.org/pdfDocs/nlnriskreduction.pdf
.
45. Efros MD, Ahmed T, Coombe N, et al: Urologic complications of high-dose chemotherapy and bone marrow transplantation. Urologia 43 (3):355â360, 1994.
46. Stewart FA: mechanizm uszkodzenia i naprawy pęcherza moczowego po leczeniu promieniowaniem i lekami cytostatycznymi. Br J rak 7(suppl): 280â291, 1986
47. Suresh ur, Smith VJ, Lupton Ew, et al: Radiation disease of the urinary tract: Histological features of 18 cases. J Clin Pathol 46 (3):228â231, 1993.
48. Buglione m, Toninelli m, Pietta N, et al: Po radioterapii choroby miednicy i zwężenie moczowodu: Fizjopatologia i ewolucja u pacjenta leczonego z powodu raka szyjki macicy. Przegląd literatury i doświadczeń Instytutu Radowego. Arch Ital Urol Androl 74(1): 6â ” 11, 2002.
49. Cassady JR: kliniczna nefropatia radiacyjna. Int J Radiat Oncol Biol Phys 31 (5):1249â1256, 1995.
50. Bhatnagar V, Stewart ST, Huynh V i inni: Szacowanie ryzyka długotrwałych objawów erekcji, moczu i jelit wynikających z leczenia raka prostaty. Prost Cancer Prost Dis 9 (2):136â146, 2006.
51. Robinson JW, Moritz S, Fung T: Metaanaliza wskaźników erekcji po leczeniu zlokalizowanego raka prostaty. Int J Radiat Oncol Biol Phys 54 (4):1063â1068, 2002.
52. Hartmann JT, Albrecht C, Schmoll HJ i in.: długotrwały wpływ na funkcje seksualne i płodność po leczeniu raka jąder. Br J rak 80 (5-6):801â807, 1999.
53. Coia LR, Myerson RJ, Tepper JE: późne efekty radioterapii na przewód pokarmowy. Int J Radiat Oncol Biol Phys 31 (5):1213â1236, 1995.
54. Steer CB, Harper PG: powikłania żołądkowo-przełykowe u pacjentów poddawanych terapii nowotworowej: Rola inhibitorów pompy protonowej. Eur J Gastroenterol Hepatol 14 (suppl) 1:
S17â521, 2002.
55. Saclarides TJ: uszkodzenia radiacyjne przewodu pokarmowego. Surg Clin North Am 77 (1):261â268, 1997.
56. Gordon KB, Char DH, Sagerman Rh: Late effects of radiation on the eye and ocular adnexa. Int J Radiat Oncol Biol Phys 31 (5):1123â1139, 1995.
57. Parsons JT, Bova FJ, Fitzgerald CR, et al: radiation retinopathy after external-beam irradiation: Analysis of Time-dose factors. Int J Radiat Oncol Biol Phys 30 (4): 765â773, 1994.
58. al-Tweigeri T, Nabholtz JM, Mackey JR: Ocular toxicity and cancer chemotherapy. Recenzja. Rak 78 (7):
1359â1373, 1996.
59. Bokemeyer C, Berger CC, Hartmann JT i in.: analiza czynników ryzyka ototoksyczności wywołanej cisplatyną u pacjentów z rakiem jądra. Br J rak 77 (8):1355â1362, 1998.
60. Skinner R, Pearson AD, Amineddine HA i in.: ototoksyczność cisplatyny u dzieci i młodzieży. Br J rak 61 (6):927â931, 1990.
61. Miettinen S, Laurikainen e, Johansson R, et al: radioterapia wzmocniła ototoksyczność cisplatyny u dzieci. Acta Otolaryngol 529:90â ” 94, 1997.
62. Meyer WH, Ayers D, McHaney VA, et al: ifosfamid i zaostrzenie ubytku słuchu wywołanego cisplatyną. Lancet 341(8847):754â755, 1993.
63. Rheingold S, Neugut a, Meadows a: drugie nowotwory: częstość występowania, czynniki ryzyka i zarządzanie. W Kufe D, Pollack R, Weichselbaum R, et al (eds): Cancer Medicine, vol 2, pp 2623â2631. Hamilton, Ontario, BC Decker, 2003.
64. Mariotto AB, Rowland JH, Ries LA, et al: multiple cancer prevalence: a growing challenge in long-term survivorship. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 16(3):566â571, 2007.
65. Tucker MA, D ’ Angio GJ, Boice JD, Jr, et al: mięsaki Kości związane z radioterapią i chemioterapią u dzieci. N Engl J Med 317 (10):588â593, 1987.
66. Fitzgerald TJ, Jodoin MB, Tillman G, et al: Radiation
therapy toxicity to the skin. Dermatol Clin 26 (1):
161â172, 2008.
67. Nyandoto P, Muhonen T, Joensuu H: drugi nowotwór wśród długotrwałych osób, które przeżyły chorobę Hodgkina. Int J Radiat Oncol Biol Phys 42 (2): 373â378, 1998.
68. Travis LB, Hill DA, Dores GM, et al: rak piersi po radioterapii i chemioterapii wśród młodych kobiet z chorobą Hodgkina. J AM Med Assoc 290 (4):465â475, 2003.
69. Saslow D, Boetes C, Burke w, et al: American Cancer Society guidelines for breast screening with MRI as an adjunct to mammography. CA Cancer J Clin 57(2):75â89, 2007.
70. Children ’ s Oncology Group: long-term follow-up guidelines for survivors of childhood, adolescent, and young adult cancers-version 2.0. Dostępne pod adresem: www.survivorshipguidelines.org. dostęp 18 stycznia 2008.
71. Abramson Cancer Center: oncolife survivorship care plan. Dostępne pod adresem:
http://www.oncolink.upenn.edu/oncolife/
. [Dostęp 20 Lutego 2008]
72. Haylock PJ, Mitchell SA, Cox T, et al: the cancer survivor ’ s prescription for living. Am J Nurs 107 (4):
58â70; quiz 71, 2007.