Prawo cywilne

historyczny rozwój prawa cywilnego

w V i VI wieku n. e.Zachodnia i Środkowa Europa była zdominowana przez ludy germańskie, zwłaszcza te, które opanowały Cesarstwo Rzymskie. Wśród nich byli Anglosasi z Anglii, Frankowie z zachodnich Niemiec i północnej Francji, Burgundowie, Wizygoci z południowej Francji i Hiszpanii oraz Lombardzi z Włoch. Chociaż tradycje Prawa Rzymskiego przetrwały przez pewien czas, w większości regionów przeważały obyczaje germańskie. W średniowieczu zwyczaje te uległy intensywnemu wzrostowi w celu zaspokojenia złożonych potrzeb wynikających z rozwoju feudalizmu i rycerstwa, rozwoju miast, kolonizacji Wschodniej, rosnącego handlu i coraz bardziej wyrafinowanej Kultury. Wśród wielu wątków, które weszły w tkanie skomplikowanego wzoru średniowiecznego prawa, szczególne znaczenie miały zwyczaje kupców i prawo kanoniczne Kościoła rzymskokatolickiego. To przede wszystkim dzięki prawu kanonicznemu koncepcje i idee starożytnego Rzymu nadal dawały o sobie znać, nawet gdy jako całość zapomniano o prawie Rzymskim. Pod koniec XI wieku prawo rzymskie zostało na nowo odkryte i stało się przedmiotem nauki i nauczania przez uczonych w północnych Włoszech, zwłaszcza w Bolonii. Wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na wyszkolonych sędziów i administratorów, najpierw przez włoskie miasta-Republiki, a następnie przez książąt w innych miejscowościach, studenci przybywali do Bolonii z Całej Europy, aż studia i nauczanie prawa były stopniowo przejmowane przez lokalne uniwersytety. W wyniku tego procesu prawo rzymskie przeniknęło do wymiaru sprawiedliwości na północ od Alp, zwłaszcza w Niemczech i Holandii, gdzie wpływy Prawa Rzymskiego stały się szczególnie silne.

w Świętym Cesarstwie Rzymskim narodu niemieckiego recepcja Prawa Rzymskiego była ułatwiona, ponieważ jego cesarze cenili ideę bycia bezpośrednimi następcami rzymskich Cezarów; Prawo rzymskie, zebrane w Kodeksie Justyniana (Corpus Juris Civilis) przez cesarza Justyniana i między 527 a 565 rokiem, mogło być uważane za nadal obowiązujące po prostu dlatego, że było prawem cesarskim. Decydująca dla recepcji była jednak wyższość specjalistycznego szkolenia prawników prawa rzymskiego nad empirycznymi metodami świeckich sędziów i praktykujących lokalne prawa. Równie decydująca była wyższość Rzymsko-kanonicznego rodzaju postępowania, z jego racjonalnymi zasadami dowodowymi, nad lokalnymi formami postępowania polegającymi na dowodach za pomocą gehenny, bitwy i innych irracjonalnych metod. Jednak nigdzie Prawo rzymskie nie zastąpiło całkowicie praw lokalnych, a jeśli chodzi o treść prawa, rozwinęły się różne amalgamaty. Prawo rzymskie silnie wpłynęło na prawo umów i deliktów; prawo kanoniczne osiągnęło supremację w dziedzinie małżeństwa; i kombinacje tradycji germańskich, feudalnych i rzymskich rozwinęły się w sprawach własności i sukcesji lub dziedziczenia. Sformułowania pojęciowe, w których wyrażano normy i zasady prawa, a także formy proceduralne, w których wymierzano sprawiedliwość, były również silnie Rzymskie. System, który powstał w ten sposób nazwano gminą jus. W praktyce różnił się z miejsca na miejsce, ale mimo to był jednostką, która była utrzymywana przez wspólną tradycję i wspólny zasób nauki. Chociaż prawo Corpus Juris Civilis (zwłaszcza jego główna część, Digest—pisma prawników) było jako takie nigdzie, stanowiło podstawę studiów, szkolenia i dyskursu wszędzie. Pomimo wszelkiej lokalnej różnorodności, świat prawa cywilnego doświadczył poczucia jedności, które odpowiadało silnie odczuwanej jedności cywilizacji europejskiej.

Pobierz subskrypcję Britannica Premium i uzyskaj dostęp do ekskluzywnych treści. Subscribe Now

ta jedność została podważona przez religijne podziały Reformacji i kontrreformacji oraz przez wzrost nacjonalizmu, który towarzyszył zjednoczeniu i stabilizacji narodów europejskich i ich walce o hegemonię. W dziedzinie prawa podział znalazł wyraz w kodyfikacjach narodowych, dzięki którym prawo było ujednolicone w każdym narodzie, ale jednocześnie oddzielone od wszystkich innych. W Danii kodyfikacja nastąpiła w 1683, w Norwegii w 1687, w Szwecji-Finlandii w 1734, a w Prusach w 1794. Ze względu na osobowość ich promotora i zastosowaną technikę powieściową, wielką sławę i wpływy osiągnęły napoleońskie kodyfikacje prawa prywatnego i karnego Francji, zwłaszcza ich centralny utwór, Kodeks Cywilny z 1804 roku, który stał się znany jako kodeks Napoleoński.

kodyfikacja kontynuowana była po epoce napoleońskiej. W Belgii i Luksemburgu, które zostały wcielone do Francji pod rządami Napoleona, jego kodeksy zostały po prostu pozostawione w mocy. Holandia, Włochy, Hiszpania, Portugalia i liczne kraje Ameryki Łacińskiej podążały za modelem francuskim nie tylko podejmując kodyfikację narodową, ale także stosując te same techniki i rozwiązania. Oczywiście ich sądy i prawnicy byli, przynajmniej na początku XIX wieku, skłonni do zwracania wielkiej uwagi na francuską naukę prawa.

w Niemczech kodyfikacja narodowa nastąpiła znacznie później niż we Francji. Wkrótce po rewolucji 1848 r.niepodległe państwa niemieckie utworzyły jedynie kodeks handlowy. Ujednolicenie prawa karnego nastąpiło niemal równocześnie z unifikacją polityczną kraju, która nastąpiła w 1871 roku. Kodyfikacja organizacji sądów oraz postępowania cywilnego i karnego nastąpiła w 1879 roku. Jednak niemiecki Kodeks Cywilny (Bürgerliches Gesetzbuch für das deutsche Reich) został ukończony dopiero w 1896 roku i wszedł w życie dopiero w styczniu 1897 roku. 1, 1900.

przez cały XIX wiek energiczna niemiecka nauka prawa wywierała duży wpływ w Austrii (która już w 1811 r.skodyfikowała swoje prawo w technice innej niż Francuska), W Szwajcarii, w krajach nordyckich, a później w większości Europy Wschodniej. Kiedy Prawo Szwajcarskie zostało skodyfikowane w latach 1907-12, stało się wzorem dla kodyfikacji tureckiej z 1926 roku i silnie wpłynęło na kodyfikację Chin, która nadal obowiązuje na Tajwanie.

ze względu na różne daty kodyfikacji oraz odmienny styl i podejście do nauki prawa, cywilnoprawna rodzina praw dzieli się zatem na gałąź francuską lub romańską i gałąź Niemiecką lub germańską. Ich główne cechy są określone przez te z ich prototypów. System prawny Japonii zasadniczo należy do gałęzi niemieckiej, ale sam w sobie prezentuje ważne cechy.