Wróżka

wróżki są ogólnie przedstawiane jako humanoidy z wyglądu i jako posiadające nadprzyrodzone zdolności, takie jak jako zdolność do latania, rzucania zaklęć i wpływania lub przewidywania przyszłości. Chociaż we współczesnej kulturze są często przedstawiane jako Młode, czasami skrzydlate kobiety o małej posturze, pierwotnie były przedstawiane znacznie inaczej: Wysokie, promienne, Anielskie istoty lub krótkie, pomarszczone trolle są jednymi z powszechnie wymienionych. Nawet w przypadku tych małych wróżek, ich mały rozmiar może być magicznie zakładany, a nie stały. Skrzydła, choć powszechne w wiktoriańskiej sztuce wróżek, są bardzo rzadkie w folklorze; nawet bardzo małe wróżki latały z magią, czasami latając na łodygach ragwort lub grzbietach ptaków.

etymologia

angielskie słowo „fairy” pochodzi od starofrancuskiego faerie, który był pochodną nimfy korzeniowej (angielska forma korzeniowa to fay). Pierwotnie nimfa była stworzeniem, a faerie była krainą faysów. W dzisiejszych czasach, zarówno pisowni, faerie i fairy, są powszechnie zamiennie w języku angielskim.

pochodzenie wróżek

ze względu na powszechną relację o wróżkach i różne wersje ich natury, dokładne pochodzenie wiary w wróżki jest niejasne. Istnieje wiele sugestii dotyczących zarówno przyczyn tradycji, jak i kulturowych opowieści o baśniowym pochodzeniu. Jedną z teorii na źródło wierzeń wróżek było to, że rasa drobnych ludzi żyła kiedyś w krajach celtyckich i na Wyspach Brytyjskich, ale została zmuszona do ukrycia przez najeźdźców. Uważano, że żyją w Otherworld, który był różnie opisywany jako istniejący pod ziemią, w ukrytych wzgórzach (z których wiele było starożytnymi kopcami grobowymi) lub za zachodnim Morzem.

niektórzy archeolodzy przypisywali Elfland małym mieszkaniom lub podziemnym komnatom, w których kiedyś żyli drobni ludzie. W popularnym folklorze groty krzemienne z epoki kamienia były przypisywane wróżkom jako ” elf-strzał.”Strach wróżek przed żelazem był przypisywany najeźdźcom posiadającym żelazną broń, podczas gdy mieszkańcy mieli tylko krzemień i dlatego byli łatwo pokonani w fizycznej walce. Ich zielone ubrania i podziemne domy zostały przypisane ich potrzebie ukrywania się i kamuflażu przed wrogimi ludźmi, a ich użycie magii jest niezbędną umiejętnością do walki z tymi, którzy mają lepszą broń.

w wiktoriańskich wierzeniach ewolucji kanibalizm wśród „ogrów” przypisywano wspomnieniom bardziej dzikich ras, nadal praktykujących go obok „wyższych” ras, które go porzuciły. Selki, opisywane w bajkach jako zmiennokształtni ludzie fok, przypisywano wspomnieniom o „prymitywnych” ludziach podróżujących kajakami. Pigmeje afrykańscy zostali przedstawieni jako przykład rasy, która wcześniej istniała na większych obszarach terytorium, ale wraz z upływem czasu i wyeksponowaniem innych plemion i ras stawała się rzadka i na wpół mityczna.

z kulturowego punktu widzenia istnieje wiele źródeł dla wróżek. Jedna z teorii głosi, że wróżki były pierwotnie czczone jako bogowie, ale wraz z nadejściem chrześcijaństwa żyły dalej, w słabnącym stanie władzy, w wierzeniach ludowych. Wiele istot, które są opisywane jako bóstwa w starszych Opowieściach, jest opisywanych jako” wróżki ” w nowszych pismach. Wiktoriańskie wyjaśnienia mitologii, które traktowały wszystkich bogów jako metafory naturalnych wydarzeń, które zaczęto traktować dosłownie, wyjaśniały je jako metafory nocnego nieba i gwiazd.

Po wprowadzeniu chrześcijaństwa do Europy, byli tacy, którzy wierzyli, że wróżki są kiedyś aniołami, którzy albo upadli z łaski, albo byli dobrzy, ale nie na tyle dobrzy, aby mogli być dopuszczeni do nieba. Wiara ta stała się znacznie bardziej popularna wraz z rozwojem purytanizmu. Hobgoblin, niegdyś przyjacielski domowy duch, stał się nikczemnym goblinem. Postępowanie z wróżkami było w niektórych przypadkach uważane za formę czarów i jako takie było karane.

niektórzy przyczynili się do Folklorystycznego wierzenia o zmarłych. Zauważono wiele wspólnych punktów wiary, takich jak te same legendy opowiadane o duchach i wróżkach, kopce Sidhe w rzeczywistości są kopcami pogrzebowymi, niebezpieczne jest jedzenie zarówno w Fairyland i Hades, jak i zarówno umarłych, jak i wróżek żyjących pod ziemią. Banshee, z irlandzką lub Gaelicką nazwą, która oznacza po prostu „wróżkę”, jest czasami opisywana jako duch lub zwiastun śmierci. Cauld Lad of Hylton, choć opisany jako zamordowany chłopiec, jest również opisany jako domowy sprite, jak brownie. Inny pogląd głosił, że są to inteligentne gatunki, różniące się zarówno od ludzi, jak i aniołów.

wariacje wróżek

wróżki z łąki, Nils Blommér

pytanie o istotę wróżek było tematem mitów, opowieści, oraz prace naukowe od bardzo dawna. Podobnie jak istnieje wiele odmian pochodzenia stworzenia, więc istnieje wiele odmian tego, czym są wróżki. Poniżej znajduje się lista najbardziej podstawowych i popularnych odmian wróżek.

Tricksters

wróżki często są znane ze swojej złośliwości i złośliwości. Niektóre przypisywane im figle, takie jak splątanie włosów śpiących w „elfickie zamki”, kradzież małych przedmiotów lub sprowadzenie podróżnika na manowce, są na ogół nieszkodliwe. Ale o wiele bardziej niebezpieczne zachowania były również przypisywane wróżkom. Każda forma nagłej śmierci może wynikać z porwania wróżki, przy czym widoczne zwłoki są drewnianym stróżem z wyglądem porwanej osoby. Konsumpcja (gruźlica) była czasami obwiniana przez wróżki zmuszające młodych mężczyzn i kobiety do tańczenia na biesiadach każdej nocy, powodując ich marnowanie z braku odpoczynku. Wróżki jeżdżące na zwierzętach domowych, takich jak krowy, mogą powodować paraliż lub tajemnicze choroby.

ze względu na wiarę w wróżki jako oszustów, rozwinęła się znaczna wiedza na temat sposobów ochrony przed ich psotami: podczas gdy wiele wróżek zmyli podróżników na ścieżce, można uniknąć woli O’ wisp, nie podążając za nią. Niektóre miejsca, znane jako Nawiedzenia wróżek, należy unikać. W szczególności kopanie w fairy hills było nierozsądne. Ścieżki, które podróżują wróżki są również mądre, aby uniknąć. Właściciele domów wybili narożniki z domów, ponieważ narożnik zablokował ścieżkę wróżek, a domki zostały zbudowane z przednimi i tylnymi drzwiami w linii, tak aby właściciele mogli, w potrzebie, zostawić je otwarte i pozwolić wojownikom wróżek przez całą noc. Często uważa się, że chochliki i ciasteczka należą do tej kategorii.

częstym wątkiem w folklorze jest to, że zjedzenie bajkowego jedzenia uwięziłoby więźnia, tak jak Prosperina w Hadesie. Ostrzeżenie to jest często udzielane jeńcom przez innych ludzi w mocy wróżek, którzy są często opisywani jako jeńcy, którzy jedli i dlatego nie mogli zostać uwolnieni. Folklor różnił się o stanie jeńców: jedni utrzymywali, że wiedli wesołe życie, inni, że zawsze tęsknili za dawnymi przyjaciółmi. Podmieńcy są często kojarzeni z goblinami, a niektórzy uważają, że gobliny są w rzeczywistości przestraszonymi, oszpeconymi wróżkami, które spadły z łaski.

eteryczne duchy

eteryczny duch jest najczęstszym przedstawieniem wróżek we współczesnych czasach. Małe, Anielskie istoty, które żyją w lasach, posiadają magiczne zdolności i skrzydła, te rodzaje wróżek są często związane z nimfami. Takie stworzenia są zwykle łagodne, jeśli nie figlarne i zalotne. Często są obrońcami natury,są mądrzy i pomocni dla ludzi, a czasami nawet pociągają seksualnie mężczyzn.

siły żywiołów

nie tak popularne jak inne typy, ale wciąż znaczące jest przekonanie, że wróżki reprezentują siły żywiołów. Alchemikowi Paracelsusowi przypisuje się przypisanie pewnych stworzeń z folkloru i legendy jako reprezentacji żywiołaków. Wróżki były jednym z takich określeń, przedstawicielem eterycznych i zmiennych. Odpowiadały temu, ale na różne sposoby, takie istoty jak gnomy i sylfy.

podmieńcy

znaczna ilość opowieści o wróżkach kręci się o podmieńcach, kradzieży ludzkiego dziecka i zastąpieniu wróżki lub zaczarowanego kawałka drewna oraz zapobieganiu uprowadzeniu dziecka. Osoby starsze mogą też zostać uprowadzone; kobieta, która dopiero co urodziła, a jeszcze nie została wychłostana, była uważana za szczególnie zagrożoną.

Literatura

„Książę Artur i królowa wróżek” Johanna Heinricha Füssliego; scena z królowej wróżek

wróżki pojawiły się w średniowiecznych romansach jako jedna z istot że rycerz błądzący może spotkać. Wróżka objawiła się Sir Launfalowi i zażądała jego miłości; podobnie jak wróżka ze zwykłego Folkloru, nałożyła na niego zakaz, który z czasem naruszył. Żona Sir Orfeo została porwana przez króla wróżek. Huon z Bordeaux jest wspierany przez króla Oberona.

w miarę rozwoju średniowiecza liczba postaci z bajek malała; postacie te stawały się czarodziejkami i czarodziejkami. Morgan Le Fey w „Le Morte d 'Arthur”, której związek z Królestwem wróżek jest zawarty w jej imieniu, jest kobietą, której magiczne moce wynikają ze studiów. Choć z czasem nieco zmalała, wróżki nigdy zupełnie nie zniknęły z tradycji. Sir Gawain i Zielony Rycerz to późna opowieść, ale sam Zielony Rycerz jest istotą z innego świata. Edmund Spenser wcielił się w postać wróżki w „Królowej wróżek”. W wielu dziełach fantastycznych wróżki swobodnie mieszają się z nimfami i satyrami tradycji klasycznej, podczas gdy w innych (takich jak Lamia) postrzegane były jako wypieranie klasycznych istot.

badanie kłótni Oberona i Tytanii autorstwa Noela Patona: wróżki w Szekspirze

mniejsze, ale nieszkodliwe rodzaje wróżek zostały użyte przez Williama Szekspira w Śnie nocy letniej i Michael Drayton w swoim nimphidia; z tych łodyg Alexander Pope ’ s sylphs Of The Rape of the Lock, a ostatecznie wiktoriańskie wróżki kwiatowe, z wróżkami coraz piękniejsze i mniejsze w miarę upływu czasu.

précieuses podjęli ustną tradycję takich bajek do pisania baśni; Madame D ’ Aulnoy wymyśliła termin contes de fée („bajka”). Podczas gdy opowieści opowiadane przez précieuses zawierały wiele wróżek, były one mniej powszechne w opowieściach innych krajów; w rzeczywistości Bracia Grimm włączyli wróżki do swojego pierwszego wydania, ale uznali, że nie jest to autentycznie niemieckie i zmienili język w późniejszych edycjach, zmieniając każdą „opłatę” (wróżkę) na czarodziejkę lub mądrą kobietę. Ponadto nie wszystkie bajki, w których występują wróżki, są klasyfikowane jako bajki.

wróżki w literaturze nabrały nowego życia wraz z romantyzmem. Pisarze tacy jak Sir Walter Scott i James Hogg inspirowali się folklorem, który przedstawiał wróżki, takie jak ballady graniczne. W tej epoce nastąpił wzrost popularności zbierania baśniowego folkloru i wzrost tworzenia oryginalnych dzieł z postaciami z bajek. W Pucku Rudyarda Kiplinga z Pook ’ s Hill, Puck ma gardzić moralizującymi wróżkami innych wiktoriańskich dzieł.Okres ten przyniósł również ożywienie starszych tematów w literaturze fantasy, takich jak książki C. S. Lewisa z Narnii, które, choć zawierają wiele klasycznych istot, takich jak fauny i driady, mieszają je swobodnie z wiedźmami, gigantami i innymi stworzeniami z folklorystycznej tradycji baśniowej.

wróżki w sztuce

seria zdjęć wróżek Cottingley wykonanych przez Elsie Wright i Frances Griffiths.

wróżki były wielokrotnie Ilustrowane w książkach z bajkami, a czasami jako samodzielne dzieła sztuki i rzeźby. Niektórzy artyści znani ze swoich przedstawień wróżek to Alan Lee, Amy Brown, Arthur Rackham, Brian Froud, Cicely Mary Barker, Warwick Goble, Ida Rentoul Outhwaite, Myrea Pettit, Kylie InGold, Jessica Galbreth, David Delamare, Richard de Chazal w swojej serii zdjęć Four Seasons i Josephine Wall.

Epoka wiktoriańska była szczególnie znana w malarstwie baśniowym. Wiktoriański malarz Richard Dadd tworzył obrazy baśni o złowrogim i złośliwym tonie. Inni Wiktoriańscy artyści, którzy przedstawiali wróżki, to John Atkinson Grimshaw, Joseph Noel Paton, John Anster Fitzgerald i Daniel Maclise.

piąte Zdjęcie

zainteresowanie sztuką o tematyce baśniowej przeżywało krótki renesans po opublikowaniu zdjęć wróżek z Cottingley w 1917 roku, wielu artystów zwróciło się ku malowaniu motywów baśniowych. Seria zdjęć z serii Cottingley fairies została wykonana przez dwie dziewczyny, które początkowo twierdziły, że pokazały prawdziwe wróżki, ale później przyznały, że są podróbkami, z wyjątkiem prawdopodobnie piątego zdjęcia. Idąc śladami wróżek Cottingley i wykorzystując nowoczesną technologię cyfrową, fotografowie fantasy, tacy jak artysta J. Corsentino, stworzyli nowy podgatunek „fotografii wróżek.”

wróżki we współczesnej kulturze i filmie

wróżki są często przedstawiane w książkach, opowieściach i filmach. Wiele z tych wróżek pochodzi z adaptacji tradycyjnych opowieści. Być może niektóre z najbardziej znanych wróżek zostały spopularyzowane przez Walta Disneya, w tym Dzwoneczek, z opowieści o Piotrusiu Panu J. M. Barrie. W opowieści Carlo Collodi Pinokio, Drewniany chłopiec otrzymuje dar prawdziwego życia z „piękne dziewczyny z lazurowymi włosami,” który został nazwany „niebieska Wróżka” dla adaptacji Disneya.

jak można się było spodziewać, wróżki pojawiają się również w innych mediach, w tym w powieściach, grach wideo i muzyce. Godnym uwagi przykładem jest powieść Susanny Clark Jonathan Strange & Mr. Norrell, który kręcił się o dwóch magikach mających bliskie związki ze światem baśni; zdobył nagrodę Hugo za najlepszą powieść. Clark czerpała wiele z brytyjskiego folkloru do tej pracy i jej zbioru opowiadań the Ladies of Grace Adieu, w tym opowiadając historię Toma Tit Tot w jej „On Lickerish Hill.”

uwagi

1. Dictionary.com, www.dictionary.com Wróżka. 26.07.2007. 00: 00
2. Oxford English Dictionary (Oxford Press 1979). ISBN 019861117x
3. 3.0 3.1 Carole B. Silver, Strange and Secret Peoples: Fairies and Victorian Consciousness (Oxford University Press 1999). ISBN 0195121006
4. Jane Yolen, Touch Magic, s. 49. ISBN 0-87483-591-7
5. Brian Froud and Alan Lee, Faeries (New York, Peacock Press, 1978). ISBN 0-553-01159-6
6. Katharine Mary Briggs, An Encyclopedia of Fairies (New York: Pantheon Books, 1976). ISBN 039473467X
7. Cottinglyconnect.org, wróżki Cottingley. 19.09.2007. 00: 00
8. Margaret Dean, The Faerie Chronicles. 19.02.2007.
9. Susanna Clarke, The Ladies of Grace Adieu and Other Stories, S 62. ISBN 1-59691-251-0

• Briggs, Katharine Mary. 1976. Encyklopedia wróżek. New York: Pantheon Books. ISBN 039473467x
• D. L. Ashliman. 2006. Baśniowy Poradnik. Greenwood. ISBN 0313333491
• Dubois, Pierre. 2000. Wielka Encyklopedia Wróżek. Simon i Schuster. ISBN 0684869578
• Eason, Cassandra. 2002. Kompletny przewodnik po wróżkach & magiczne istoty: poznaj mistyczne Królestwo małych ludzi. Red Wheel/Weiser. ISBN 1578632676
• Evans-Wentz, W. Y. 2004. Wróżka-wiara w krajach celtyckich. Nowa Strona Książki. ISBN 978-1564147080
• Froud, Brian and Alan Lee. 1978. Wróżki. New York: Peacock Press. ISBN 1862055580
• Henderson, L. and E. J. Cowan. 2001. Szkocka Wiara Wróżek. Edynburg. ISBN 1862321906
• Keightley, Thomas. 2000. Świat Przewodnik po Krasnalach, wróżkach, elfach & inni mali ludzie. Gramercy. ISBN 0517263130
• Lewis, C. S. 1964. Obraz odrzucony. Wprowadzenie do literatury średniowiecznej i renesansowej.
• Lysaght, Patricia. 1986. The Banshee: The Irish Supernatural Death Messenger. Glendale Press, Dublin. ISBN 0907606296
• Narvaez, Peter. 1991. The Good People, New Fairylore Essays. Garland. ISBN 0813109396
• Pocs, Eva. 1989. Wróżki i czarownice na pograniczu Europy Południowo-Wschodniej i Środkowej. FFC nr 243. Helsinki.
• Purkiss, Diane. 2000. Kłopotliwe rzeczy. Historia wróżek i baśni. Allen Lane.
• Srebro, Carole B. 1999. Dziwne i tajemne ludy: wróżki i wiktoriańska świadomość. Oxford University Press. ISBN 0195121006
• Tomkinson, John L. 2004. Nawiedzona Grecja: nimfy, wampiry i inne Egzotiki. Anagnoza. ISBN 960-88087-0-7.

wszystkie linki

• nagranie Audio tradycyjnej bajki z Nowej Fundlandii w Kanadzie (strumieniowe i do pobrania)
• The Faerie Chronicles

Credits

New World Encyclopedia autorzy i redaktorzy napisali i ukończyli artykuł Wikipedii zgodnie ze standardami New World Encyclopedia. Ten artykuł jest zgodny z warunkami licencji Creative Commons CC-BY-sa 3.0 (CC-BY-sa), która może być używana i rozpowszechniana z odpowiednim przypisaniem. Uznanie należy się na warunkach niniejszej licencji, które mogą odnosić się zarówno do autorów encyklopedii nowego świata, jak i do bezinteresownych wolontariuszy Fundacji Wikimedia. Aby zacytować ten artykuł, Kliknij tutaj, aby wyświetlić listę akceptowalnych formatów cytowania.Historia wcześniejszych wypowiedzi wikipedystów jest dostępna dla badaczy tutaj:

• Historia bajki

historia tego artykułu od czasu jego zaimportowania do Encyklopedii Nowego Świata:

• Historia bajki

Uwaga: niektóre ograniczenia mogą mieć zastosowanie do korzystania z poszczególnych obrazów, które są oddzielnie licencjonowane.