De Toestand van de Natuur in Hobbes en Rousseau – Twee opvattingen over Vrijheid

Zowel Thomas Hobbes en Jean-JacquesRousseau worden beschouwd als contractualists, dat is, zij begrijpen dat de samenleving is een rationele schepping van de mens en dat, daarom, was er een moment voor de maatschappij tot het punt dat het later werd gemaakt. Dit moment wordt de staat van de natuur genoemd. De staat van de natuur is, zoals reeds gezegd, een moment voor de burgermaatschappij, voorafgaand aan de schepping van de staat (politieke entiteit), waarin de mens leefde in de volheid van zijn natuur. De aard van de mens is echter een punt van divergentie onder contracttheoretici. Wanneer we Hobbes en Rousseau benaderen, is een van de elementen die hen het meest van elkaar scheidt de notie van de menselijke natuur. Dit meningsverschil is cruciaal om te begrijpen hoe de latere redenering van beide leidde hen tot echt verschillende stappen.

het onderzoek naar de staat van de natuur heeft in zijn karakter een mythologische atmosfeer in zijn vorm van verklaring van de wereld. De conclusies en voorschriften wijken af van pure fantasierijke en deductieve oefening, want er is in feite geen capaciteit om een empirische afbakening van de staat van de natuur stricto sensu te hebben, maar slechts een deductieve geloof van het bestaan ervan. Een interessant punt om op te merken is hoe de notie van de staat van de natuur kan vergelijkbaar zijn met de analyse van “de val” van Adam en Eva in het boek Genesis. De notie dat er een bepaalde natuur was en dat een bepaalde gebeurtenis een staat van zijn in die natuur bracht kan worden gevonden in alle contractualistische theoretici, net zoals het deel uitmaakt van het verhaal van “de erfzonde” in de bijbelse plot. Contractualisten idealiseren bij wijze van spreken hun eigen “Adam” en baseren hun theorieën op de creatie van de staat en de burgerlijke samenleving als geheel, en onderzoeken de motieven, plichten en gevolgen die deze individuele-mensen-staat relatie heeft in haar structuur.de Britse politieke filosoof Sir Isaiah Berlin wijst in zijn essay “Two Concepts of Liberty “op het bestaan van twee soorten vrijheid:” negatieve vrijheid “en”positieve vrijheid”. Het verschil bestaat in het feit dat, terwijl negatieve vrijheid verwijst naar de afwezigheid van dwang, waarin er geen derde is die macht uitoefent over de ander, die de uitoefening van de wil toestaat, positieve vrijheid verwijst naar de toename en het vasthouden van macht die macht mogelijk maakt, waarin het individu meer en meer de meester van zijn eigen pad probeert te worden. Deze twee opvattingen van vrijheid werden door Berlijn geëvalueerd om aan te tonen hoe vrijheid als abstract element uiteindelijk zelfs tegenstrijdige aspecten kan vertegenwoordigen. Vrijheid speelt in Hobbes en Rousseau zo ‘ n belangrijke rol, dat, wat het begrip van de menselijke natuur betreft, en in het functioneren van de burgermaatschappij zelf, het begrijpen van deze twee concepten noodzakelijk is om het hele proces van hun theorieën te begrijpen.Thomas Hobbes, filosoof, wiskundige en een van de toonaangevende theoretici van de moderne politiek, heeft in zijn carrière de eerste idealisering van de contractualistische theorie en zijn verdediging van het absolutisme in het werk “the Leviathan”. In zijn reflecties gaat Hobbes dieper in op de notie van een menselijke natuur die vooral chaotisch is. Hobbes zag dat alle mensen hetzelfde werden geboren en dat ze in de staat van de natuur volledig vrij waren. Terugkerend naar de notie van Berlijn, Hobbes ‘ natuurlijke man werd begiftigd met “negatieve vrijheid”. Er was daarom geen gelegitimeerde entiteit om invloed uit te oefenen op de menselijke actie die als leidraad had, de wil zelf. Op hetzelfde moment dat ze vrij waren, waren ze, zoals reeds geciteerd, gelijk. Er was geen hiërarchie.

vanuit deze veronderstelling begreep Hobbes dat zo ‘ n toestand midden in een eeuwig conflict lag. Als gelijke mannen nu volledig vrij zijn en geleid worden door hun wil, zullen die wil op een bepaald moment in conflict komen. Voor Hobbes was het niet slechts een paar momenten, maar het was constant. De staat van oorlog was de regel in het milieu, omdat er te allen tijde een potentieel conflict kon ontstaan. In zijn commentaar op Hobbes ‘ werk in “10 Books that Spoiled the World” analyseert ethicus Benjamin Wiker de Hobbesiaanse notie van vrijheid en demonstreert hij de soevereiniteit van het instinct van de mens. De muren van afscheiding, die jullie vroeger associeerden met iets dat ‘bewustzijn’ wordt genoemd, bestaan simpelweg niet meer. Als jullie het al snel beseffen, zullen jullie gedachten en verlangens, zodra deze barrières zijn verdwenen, vrij rondzwerven door gebieden die nooit gekend en gezuiverd zijn. Helemaal bewusteloos. Geen onderscheid tussen goed en kwaad, goed en kwaad, licht en duisternis. Het onderscheid hield op enige echte betekenis te hebben, of liever gezegd, ze kregen een nieuwe betekenis. Goed is alles wat je wilt en slecht is wat je in de weg staat en je verhindert te bereiken wat je wilt. Je bent nu de natuurlijke Hobbesiaanse man, man zoals hij werkelijk in zijn natuurlijke conditie is.”

Het is vanuit het inzicht dat de negatieve vrijheid van de natuurlijke mens in absolute mate bestaat dat Hobbes de opkomst van de staat begint te theoretiseren. Te beginnen met het feit dat de staat geboren is uit een contract waarin vrijheid zelf gedeeltelijk wordt afgewezen. De mens verlaat dus zijn natuurstaat omdat hij een deel van zijn vrijheid heeft opgegeven, onderwerpt zich aan een absolute entiteit, rechtmatig hiërarchisch en in staat om het gebruik van geweld voor zichzelf te monopoliseren. Het doel? Vrede. Hobbes definieerde de toestand op een dergelijke manier:”een persoon uit wiens daden een grote menigte, door wederzijdse verbonden met elkaar, werd ingesteld door een ieder als auteur, zodat hij de kracht en middelen van allen kon gebruiken, op de manier die hij passend acht, om vrede en gemeenschappelijke verdediging te verzekeren”.deze vrijheid die de natuurlijke mens bezat, bracht daarom niet het algemeen welzijn en resulteerde in een constante chaos, de enige oplossing was het opgeven van deze vrijheid, immers, zoals Thomas Jefferson zou zeggen: “de prijs van vrijheid is eeuwige waakzaamheid.”Dus wil iedereen
te allen tijde alert en waakzaam zijn? Politicoloog João Pereira Coutinho is het daar niet mee eens, zoals Hij benadrukt in zijn artikel voor de Braziliaanse krant Folha de São Paulo “een van de grote leugens van de moderne politiek is het naïeve geloof dat vrijheid een universele passie is. Dat is het niet. Vrijheid betekent ook een last van verantwoordelijkheid die niet iedereen wil dragen”.Hobbes heeft in zijn denken twee aspecten: angst en hoop. Bij het categoriseren van het begrip vrijheid in Hobbes, ziet men de twee dimensies, want zijn denken kan in principe worden samengevat als: angst voor vrijheid, hoop in zijn remming. Moge de Leviathan er goed gebruik van maken!Jean-Jacques Rousseau, Verlichtingsfilosoof, politiek theoreticus en musicus, was wat men de laatste van de contractualisten kan noemen. Hij die wordt beschouwd als de vader van de revolutionaire geest, probeert een nieuw concept van ‘het contract’ te brengen. In de afwijzing van eerdere contractualisten, stelt hij dat er een probleem is in het contract, waardoor het onwettig is. Om zoiets te begrijpen, is het noodzakelijk om terug te keren naar het begin, de natuurlijke man van Rousseau.als contractualist is het idee om een staat te theoretiseren voor de burgermaatschappij een punt dat Hobbes gemeen heeft, op een zodanige manier dat het deel van zijn werk is om te denken aan een menselijke natuur en alle problemen die zouden leiden tot de kunstmatige creatie van de staat, die voorheen niet zou bestaan, zoals alle contractualisten begrijpen. Rousseau ‘ s man is echter in feite het tegenovergestelde van de Hobbesiaanse man, want terwijl in Hobbes de mens de wolf van de mens is, is in Rousseau de natuurlijke mens in feite een schaap. Niet in die woorden, natuurlijk, maar het idee bestaat precies in het begrijpen van een milde aard, goedaardig en gedoemd tot goede coëxistentie. Het is wat de mythe van de goede wilde wordt genoemd:” de mens wordt goed geboren, de maatschappij corrumpeert hem ” (Rousseau). Maar wat bedoelt hij met maatschappelijke corruptie? Rousseau ziet dat het beschavingsproces verantwoordelijk was voor het verwijderen van de mens uit zijn goedaardige natuurlijke staat, waar er vrijheid en gelijkheid was en waar de goede wilde deugdzaam leefde, ver weg van de ondeugden en problemen die voor Rousseau niet in de menselijke natuur wonen, maar van de structuur die geschapen is om daaraan te ontsnappen.voor Rousseau waren kunst, wetenschap en kennis in het algemeen de grootste representatie van dit proces van menselijke corruptie. In zijn analyse van de toestand van de natuur zou de ‘goede man’ niet meer zijn vanaf het moment dat hij in contact kwam met kennis. Zoals in de mythe van “de val”, wanneer de mens eet van de boom van kennis van goed en kwaad, hij kent de dood. Het verschil is echter dat Voor Rousseau de natuur van de mens alleen geremd werd door de corruptie van de beschaving, zelfs in de westerse orthodoxe christelijke theologie, wordt de natuur van de mens zelf corruptie, en de kwalen van de beschaving zijn het resultaat van de natuur zelf, en niet andersom. Rousseau zag dat kennis corrupt was, want het werd gemonopoliseerd door enkelen, waardoor de fundamenten van ongelijkheid werden gelegd.terwijl overheid en wetten de veiligheid en het welzijn van de mensen collectief bevorderen, breiden de minder despotische en misschien wel machtigere wetenschappen, kunsten en Kunsten bloemenslingers uit over de ijzeren ketens die ze dragen, verstikken ze in hen het gevoel van die oorspronkelijke vrijheid waarvoor ze leken geboren te zijn, maken ons van hun slavernij houden en vormen zo de zogenaamde getemde volkeren.”(Rousseau)

dit monopolie maakte een verrot pact afgedwongen door de verlichte minderheid bovenop de meerderheid. De correctie kon alleen komen in de verspreiding van kennis en in de verheffing van allen tot de soevereiniteit van de staat, het creëren van het concept van het volk als soeverein, aanwezig van de moderne democratie.Rousseau toont hier een grote waardering voor wat in Jesaja Berlin ‘ s begrip Positieve vrijheid wordt genoemd.

voor Rousseau bestaat er niet zoiets als rechtvaardigheid zonder degenen die geen kennis bezitten, zodat zij die kunnen bezitten om op te stijgen naar het rijk van de uitoefening van hun handelingen. Zijn romantische visie op de mens was een grote invloed voor de Franse Revolutie en veel auteurs beweren nog steeds dat Rousseau niet alleen als de vader van de Franse Revolutie kan worden beschouwd, maar ook als de vader van de revolutionaire mentaliteit per se, die later zou verschijnen in socialistische bewegingen en dergelijke van de geschiedenis.

de manier waarop beide auteurs, zelfs uitgaande van dezelfde gedachtegang, de context van hun premissen zien op een manier die hen naar zulke verre plaatsen brengt, is van groot belang. Terwijl in Hobbes de angst voor de natuur zelf en een negatieve (tweevoudige) kijk op vrijheid bestaat, is in Rousseau de natuur het morele referentiepunt en vrijheid is wat de expressie van zo ‘ n goedaardige natuur mogelijk maakt. Terwijl in Hobbes de soeverein een afzonderlijk wezen is, waaraan de mensen zich onderwerpen, is in Rousseau de soeverein de mens zelf. Wat het ook moge zijn, het is een feit dat er in ieder van ons een beetje Hobbes en een beetje Rousseau zit. Zijn we niet bang voor de verantwoordelijkheid die vrijheid met zich meebrengt? Na verloop van tijd willen we allemaal soeverein zijn. Het is de dubbele Vrijheid van Jesaja Berlijn die zijn facetten tegelijkertijd voor de geest presenteert die zo verschillend en zo dichtbij is, en ons het begrip geeft van de mens, van de vrijheid zelf en van de staat zoals wij die kennen.

recensie en bewerken: Katarina Okorokova feat

• Bible, Book of Genesis. NVI / PT, 2000. Berlin, Isaiah-four Essays on Liberty. Oxford University Press, 1969.
• Wiker, Benjamin-10 boeken die de wereld bedorven en vijf anderen die helemaal niet geholpen. Vertaling door Thomaz Perroni. Redactionele Video, 2015. Hobbes, Thomas-Leviathan of materie, vorm en macht van een kerkelijke en burgerlijke staat. Vertaling door João Paulo Monteiro en Maria Beatriz Nizza da Silva. São Paulo: Editora Nova Cultural, 1997. Coutinho, João Pereira-het nieuwe autoritarisme heeft meer kans op succes dan het oude: Folha de São Paulo, 2017. Rousseau, Jean-Jacques-van het sociaal contract. Uitgever Martin Claret, 2007. Rousseau, Jean-Jacques-discourse on the origin of inequality. Vertaling door Maria Lacerda de Moura. Edition Ridendo Castigat Mores, 1754. Rousseau, Jean-Jacques-discourse on the sciences and the arts. Edition Ridendo Castigat Mores, 1749.

artikel ook gepubliceerd op: https://steemit.com/politics/@wyctor/the-natural-state-in-hobbes-and-rousseau-or-two-views-on-liberty