Haydn aan het Esterházy Hof

Abstract

onder de prominente muzikale genieën van de verlichting was Joseph Haydn (1732-1809) de enige die, althans formeel, meer dan driekwart van een productief leven doorbracht, meer dan vijf decennia lang als muzikant van een adellijke familie. Zo zou hij een ‘hofmuzikant’ kunnen worden genoemd, een kapelmeester die aan een Provinciaal Hof buiten Wenen dient. Deze hoofse status was echter anachronistisch als we kijken naar de rol die de componist speelde in de algemene ontwikkeling van de Europese muziek — want vanaf de laatste jaren 1780 tot de eeuwwisseling was Haydn waarschijnlijk de meest invloedrijke en individuele bijdrager aan de vorming van de stijl van instrumentale muziek: en dit op een moment dat uitgevers en musici in Parijs, Amsterdam, Londen en elders nog weinig betrouwbare informatie over hem of over zijn activiteiten hadden. Waarom bleef hij dan in deze verouderde positie tot het einde van zijn leven? Heeft hij misschien bewust een dubbelleven geleid en, vanuit de veiligheid en financiële zekerheid van de status van een hofmuzikant, na een tijd bijna uitsluitend voor externe consumptie gewerkt? Bovendien, hoe kan Haydn, die het grootste deel van het jaar in de provincies (in Eisenstadt of Eszterháza) woont, zelfs van Wenen afgesneden, een meer blijvende invloed uitoefenen op het publiek (en deels ook op de componisten) van de Europese muziekcentra dan de toonaangevende componisten die er woonden?